ΕφΑθ 5013/2011 [Οικοδομικοί συνεταιρισμοί]Διατάξεις:άρθρα 1 [παρ. 1], 3 [παρ. 4], 17 [παρ. 4] Ν 1667/1986 , 1, 2, 6 Π Δ 93/9-16.4.1987, 949 ΚΠολΔΟΙΚΟΔΟΜΙΚΟΙ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΙ.Προϋποθέσεις μεταβίβασης συνεταιριστικής μερίδας. Το μέλος του οικοδομικού συνεταιρισμού δικαιούται να αξιώσει τη μεταβίβαση σε αυτόν της κυριότητας του κληρωθέντος ακινήτου. Ο τρίτος αποκτά τη σχετική αξίωση μόνον αν του μεταβιβασθεί η συνεταιριστική μερίδα.
[...] Με το άρθρο 1 παρ. 1 του Ν 1667/1986 «Αστικοί συνεταιρισμοί κ.λπ.», που ισχύει από τις 6.12.1986 και κατήργησε την ισχύ του Ν 602/1915 «Περί συνεταιρισμών» (άρθρο 20 και 17 παρ. 3 αυτού αντιστοίχως), καθορίζεται η έννοια του αστικού συνεταιρισμού, ενώ με το άρθρο 17 παρ. 4 ορίζεται ότι οι οικοδομικοί συνεταιρισμοί διέπονται και από την ισχύουσα γι’ αυτούς νομοθεσία. Το ΠΔ 93/9-16.4.1987 «Αναμόρφωση και ενοποίηση της νομοθεσίας για τους οικοδομικούς συνεταιρισμούς, τρόπος οργάνωσης, ... κ.λπ.», που εκδόθηκε κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 42 του Ν 1337/1983 , και κατά ρητή διάταξη του οποίου (άρθρο 22 παρ. 1) η ισχύς του καταλαμβάνει και τους ήδη υπάρχοντες οικοδομικούς συνεταιρισμούς, στις διατάξεις των άρθρων 1 και 2 παρ. 2 και 4 ορίζει αντιστοίχως ότι: «Οικοδομικός συνεταιρισμός είναι κάθε συνεταιρισμός που έχει και από το Καταστατικό του αποκλειστικό σκοπό την εξασφάλιση για τα μέλη του κατοικιών σε αστικές ή παραθεριστικές περιοχές ...», «Αστικοί οικοδομικοί συνεταιρισμοί είναι: α) Οι συνεταιρισμοί που έχουν σκοπό να αποκτήσουν τα μέλη τους κύρια κατοικία ...» την οποία μπορούν να εξασφαλίσουν «α) ... β) με διανομή αυτοτελών οικοπέδων για την ανέγερση κατοικιών από τα μέλη, γ) ... δ) ...».
Με τη διάταξη της παρ. 4α του άρθρου 6 -παρόμοιου περιεχομένου προς εκείνη του άρθρου 11 του καταργηθέντος Ν 602/1915 - ορίζεται ότι: «Οι σχέσεις ανάμεσα στο συνεταιρισμό και τα μέλη του διέπονται από τις διατάξεις του παρόντος ΠΔ/τος και του Καταστατικού. Εξάλλου, κατά το άρθρο 3 παρ. 4 του ως άνω Ν 1667/1987 «Η συνεταιριστική μερίδα μεταβιβάζεται μόνο σε συνεταιρισμό. Η μεταβίβαση της συνεταιριστικής μερίδας σε τρίτο γίνεται μόνο ύστερα από συναίνεση του διοικητικού συμβουλίου. Το διοικητικό συμβούλιο αρνείται τη μεταβίβαση, εφόσον στο πρόσωπο του τρίτου δεν συντρέχουν οι όροι που απαιτούνται για την είσοδο του συνεταίρου κατά το άρθρο 2 παρ. 1. Η μεταβίβαση γίνεται με γραπτή συμφωνία και συντελείται με την καταχώρισή της στο μητρώο κατά το άρθρο 1 παρ. 3». Εξάλλου, κατά τη διάταξη του άρθρου 6 παρ. 3 του ΠΔ 93/1987 «Μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας σύστασης του Οικοδομικού Συνεταιρισμού σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 4 και 5 του παρόντος απαγορεύεται η εγγραφή νέων μελών εκτός αν υπάρξει περίπτωση εξόδου, αντικατάστασης, θανάτου ή διαγραφή μέλους του συνεταιρισμού».
Περαιτέρω, με τη διάταξη του άρθρου 949 ΚΠολΔ, που ορίζει «όταν κάποιος καταδικάζεται σε δήλωση βούλησης, η δήλωση αυτή θεωρείται ότι έγινε μόλις η απόφαση γίνει τελεσίδικη. Αν η καταδίκη σε δήλωση βούλησης εξαρτήθηκε από αντιπαροχή, η δήλωση βούλησης θεωρείται ότι έγινε από τη στιγμή που εκπληρώθηκε η αντιπαροχή ή επήλθε υπερημερία αποδοχής της», θεσμοθετείται ειδικός τρόπος αναγκαστικής εκτελέσεως, η οποία επέρχεται κατά πλάσμα του νόμου από την τελεσιδικία της αποφάσεως που καταδικάζει σε δήλωση βουλήσεως τον οφειλέτη. Προϋπόθεση είναι αφενός μεν η ιδιότητα του ενάγοντος ως φορέα της αξίωσης να δεχθεί τη δήλωση αυτή και αφετέρου η ιδιότητα του εναγομένου ως οφειλέτη της. Η υποχρέωση του εναγομένου να δηλώσει τη βούλησή του προς τον ενάγοντα πρέπει να απορρέει είτε από δικαιοπραξία, την οποία ο νόμος εξοπλίζει με δεσμευτικότητα, είτε απευθείας από το νόμο.
Από τις παραπάνω διατάξεις συνάγεται ότι το μέλος οικοδομικού συνεταιρισμού, που σκοπό έχει την οικιστική αποκατάσταση των μελών του διά της διανομής οικοπέδων, δικαιούται μετά την κλήρωση να αξιώσει, κατά τους όρους του καταστατικού του συνεταιρισμού, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 949 ΚΠολΔ, τη μεταβίβαση σ’ αυτόν της κυριότητας του κληρωθέντος ακινήτου. Εξάλλου, τρίτος μπορεί να αξιώσει την μεταβίβαση σ’ αυτόν της κυριότητας ακινήτου, εφόσον έχει αποκτήσει νόμιμα δικαίωμα, σύμφωνα με τις προεκτεθείσες διατάξεις του άρθρου 6 παρ. 3 του Ν 1667/1986 , δηλαδή μεταβίβαση ύστερα από συναίνεση του διοικητικού συμβουλίου, γραπτή συμφωνία και καταχώριση στο μητρώο του συνεταιρισμού (βλ. σχετ. ΑΠ 1620/2007 Nomos).
Στη προκειμένη περίπτωση, οι ενάγοντες με την ένδικη αγωγή τους ισχυρίσθηκαν τα ακόλουθα: Ότι κατά τον Ιούλιο του 1999 έλαβαν γνώση ότι η Κ.Σ., μέλους του εναγομένου Οικοδομικού Συνεταιρισμού, ενδιαφερόταν να εκχωρήσει τη μερίδα ακινήτου της, που αντιστοιχούσε σε τμήμα του οικοπέδου 1 στο Ο.Τ. 6, επιφανείας 491,60 τ.μ., που βρίσκεται στο κτήμα «Δ.» στο Π. Αττικής, που έχει ενταχθεί στο εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο πόλεως, όπως αυτό ειδικότερα περιγράφεται στην αγωγή. Ότι αυτοί ήλθαν σε επαφή με την Ε.Τ., στην οποία η Κ.Σ., δυνάμει του 38720/9.6.1999 πληρεξουσίου του Γενικού Προξενείου της Ελλάδος στο Μόντρεαλ Καναδά, είχε χορηγήσει πληρεξουσιότητα για να προβεί στην εκχώρηση του συνεταιριστικού της μεριδίου. Ότι ακολούθως καταρτίσθηκε μεταξύ των εναγόντων και της ως άνω πληρεξουσίας και εντολοδόχου Ε.Τ. το από 29.7.1999 ιδιωτικό συμφωνητικό, δυνάμει του οποίου η τελευταία εκχώρησε την ως άνω μερίδα, που η Κ.Σ. διατηρούσε στον εναγόμενο Οικοδομικό Συνεταιρισμό. Ότι οι ενάγοντες υπέβαλαν κατά την 11.11.1999 στον εναγόμενο το παραπάνω ιδιωτικό συμφωνητικό και ζήτησαν να εγκριθεί η εγγραφή τους ως νέων μελών. Ότι τέλος, ενόψει της επιδιωκόμενης εκχώρησης, ζήτησαν να υποχρεωθεί ο εναγόμενος Συνεταιρισμός να προβεί στη μεταβίβαση της παραπάνω οικοδομικής μερίδας λαμβανομένου υπόψη ότι ο τελευταίος αρνείται να προβεί στη μεταβίβαση αυτή, άλλως να υποχρεωθεί ο εναγόμενος να εγκρίνει την είσοδό τους σε αυτόν και να προβεί στη μεταβίβαση.
Σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στη μείζονα σκέψη, η αγωγή αυτή, κατά τα εκτιθέμενα σ’ αυτή, είναι μη νόμιμη, δοθέντος ότι οι ενάγοντες δεν επικαλούνται ότι απέκτησαν δικαίωμα επί της συνεταιριστικής μερίδας ακινήτου, δεδομένου ότι δεν έλαβε χώρα μεταβίβαση της συνεταιριστικής μερίδας ύστερα από συναίνεση του διοικητικού συμβουλίου του εναγομένου και αφού η μεταβίβαση δεν καταχωρίσθηκε στο μητρώο. Πέραν όμως αυτού, η ένδικη αγωγή είναι μη νόμιμη, και για το λόγο ότι, αφού η επικαλούμενη εκχώρηση της συνεταιριστικής μερίδας αφορούσε ακίνητο, έπρεπε να υποβληθεί στον τύπο του συμβολαιογραφικού εγγράφου (βλ. άρθρα 159 παρ. 1, 369, 1033 ΑΚ, ΑΠ 566/1962 ΕΕΝ 30,132, ΕφΑθ 8139/1995 Nomos, βλ. επίσης Μπαλή, ΕνοχΔ παρ. 151 αρ. 3, και 153 αρ. 3α, Σπυριδάκη, Ακίνητα, άρθρο 455 αρ. 2, Κρητικό στον ΑΚ Γεωργιάδη-Σταθόπουλου άρθρο 455 αρ. 12 επ. με περαιτέρω παραπομπές στους συγγραφείς Τούση, Ενοχ. παρ. 139 αρ. 2, Αποστολίδη, ΑΚ 455 αρ. 3 και Μαντζούφα, Ενοχ. παρ. 29 Ι 6β). Επομένως, η αναφερόμενη στην αγωγή εκχώρηση πάσχει από ακυρότητα και δεν επέφερε κτήση δικαιώματος στους ενάγοντες. [...]
(Δέχεται την έφεση.)
