Εφ Πειρ 77/2011
Με την από 27.12.2007 αγωγή του, ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς, ο ενάγων και ήδη εκκαλών εκθέτει ότι δυνάμει διαδοχικών συμβάσεων ναυτικής εργασίας, που συνήφθησαν στην Πάτρα στις 3.1.2006,16.4.2006, 5.5.2006,21.10.2006,1.1.2007,17.1.2007,9.7.2007 και στον Πειραιά στις 7.10.2007 αντίστοιχα, μεταξύ του ιδίου και του εκπροσώπου της εναγομένης πλοιοκτήτριας εταιρίας ναυτολογήθηκε με την ειδικότητα του υποναύκληρου στο υπό ελληνική σημαία επιβατικό-οχηματαγωγό πλοίο «Ο.» πλοιοκτησίας της εναγομένης αντί των προβλεπομένων από τις οικείες ΣΣΝΕ Πληρωμάτων Μεσογειακών Τουριστικών Επιβατικών πλοίων αποδοχών και εργάστηκε μέχρι τις 17.12.2007 όταν και απολύθηκε «αμοιβαία συναινέσει». Ότι καθ` όλο το χρονικό διάστημα εργασίας του στο προαναφερόμενο πλοίο και εντός του ωραρίου εργασίας του οι προϊστάμενοι του του ανέθεσαν επιπλέον καθήκοντα ξυλουργού, τα οποία συμφώνησε να εκτελεί καθημερινώς από 8.00 έως 12.00, χωρίς, όμως, η εναγομένη να του καταβάλει την ανάλογη αμοιβή για την επιπρόσθετη αυτή εργασία, καθώς και την αμοιβή του για υπερωριακή απασχόληση καθ`όλες τις ημέρες της εβδομάδας και τις αργίες.
Ζήτησε δε να υποχρεωθεί η εναγομένη με απόφαση που θα κηρυχθεί προσωρινά εκτελεστή να του καταβάλει το ποσόν των 24.157,06€ για την πρόσθετη εργασία και το ποσόν των 4.440,06€ για υπερωριακή απασχόληση με το νόμιμο τόκο από την επομένη της απολύσεως, άλλως από την επίδοση της αγωγής μέχρι την εξόφληση. Για την αγωγή αυτή, η οποία κρίθηκε νόμιμη, εκδόθηκε η εκκαλουμένη απόφαση, η οποία την απέρριψε ως ουσία αβάσιμη. Κατά της απόφασης αυτής παραπονείται ο ενάγων με την υπό κρίση έφεση του, με τον αναφερόμενο, μοναδικό σε αυτή λόγο, μόνο ως προς το κεφάλαιο της πρόσθετης εργασίας, ο οποίος ανάγεται σε εσφαλμένη ερμηνεία του νόμου και κακή εκτίμηση των αποδείξεων και ζητεί την εξαφάνιση της εκκαλουμένης, ώστε στη συνέχεια να γίνει δεκτή ως προς το προσβαλλόμενο κεφάλαιο.
Από το συνδυασμό των διατάξεων 192,193,361,648-653, 659 του ΑΚ και 53 του ΚΙΝΔ, συνάγεται ότι η αρχή της αυτονομίας της ιδιωτικής βούλησης στο μέτρο που δεν περιορίζεται από κανόνες δημόσιας τάξης ισχύει και στο πεδίο της ναυτικής εργασίας. Γι αυτό μπορεί με τη σύμβαση ναυτολόγησης να συνομολογηθεί έγκυρα, ότι ο ναυτικός θα παρέχει μέσα στα νόμιμα χρονικά όρια περισσότερες από μία εργασίες, για τις οποίες αν είναι αυτοτελείς και διαφορετικές η μία από την άλλη, δικαιούται να λαμβάνει, κατ` ελάχιστον όριο, πλήρεις αποδοχές που είναι νόμιμα καθορισμένες για τη κάθε μία από τις απασχολήσεις αυτές, εφόσον εξαντλεί το περιεχόμενο των υπηρεσιών (ΑΠ 1007/2000 ΕΝΔ 29,40). Αν η απασχόληση του ναυτικού είναι μειωμένη σε κάποια από τις παραπάνω εργασίες επιτρέπεται να γίνει ανάλογη ελάττωση του αντιστοίχου μισθού, μόνο όταν η μειωμένη αυτή απασχόληση οφείλεται σε ανώτερη βία ή σε ρητή ή σιωπηρή συμφωνία, η οποία έχει διαλάβει τη λεγόμενη ρήτρα υποαπασχόλησης, που επιφέρει την αντίστοιχη μείωση της αντιπαροχής του εργοδότη (ΑΠ 33/1992 ΕΝΔ 21,239, ΑΠ 178/1981 ΝοΒ 29,1387, ΕΠ 300/1998 ΕΝΔ 26,478, ΕΠ 76/1998 ΕΝΔ 26,482, ΕΠ 877/1999 ΕΠ 27,294). Η αξίωση του ναυτικού να λάβει την αντίστοιχη με την πρόσθετη απασχόληση αμοιβή απορρέει από τη σχετική σύμβαση με την οποία παρέχονται οι εργασίες που του ανατέθηκαν και όχι από τη διάταξη του άρθρου 57 εδ. β` του ΚΙΝΔ (ανάθεση επιπλέον καθηκόντων από τον πλοίαρχο στο ναυτικό κατά τον πλου σε εξαιρετικές περιπτώσεις) ή άλλες διατάξεις δημοσίου δικαίου που αφορούν τη σύνθεση του πληρώματος του πλοίου και την αναπλήρωση των μελών που ελλείπουν (όπως το άρθρο 89 παρ. 4 του ΚΔΝΔ - ΝΔ 187/1973 - διάταξη αντίστοιχη της προγενέστερης του άρθρου 8 του ΝΔ 2651/1953).Το κύρος δετής συμβάσεως αυτής δεν εξαρτάται από την ύπαρξη ελλείποντος μέλους του πληρώματος ή την πρόβλεψη της επιπλέον ειδικότητας στην οργανική σύνθεση του πληρώματος (ΑΠ 840/1997 ΕΝΔ 25,433). Για το ορισμένο δε της εκ της συμβάσεως αυτής αγωγής του ναυτικού αρκεί η επίκληση της σχετικής συμφωνίας για την παράλληλη ανάθεση σ`αυτόν επιπλέον καθηκόντων και άλλης ειδικότητας, χωρίς να είναι απαραίτητο, πλην του προσδιορισμού της ειδικότητας αυτής και η εξειδίκευση των καθηκόντων (ΑΠ 840/1997 ΕφΠειρ 795/2010).Από την εκτίμηση των ενόρκων καταθέσεων των μαρτύρων των διαδίκων οι οποίοι εξετάστηκαν στο ακροατήριο του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου και περιέχονται στα ταυτάριθμα με την εκκαλούμενη πρακτικά συνεδρίασης του Πρωτοβαθμίου Δικαστηρίου, τη με αριθμό 1161 /2010 ένορκη βεβαίωση του μάρτυρα του ενάγοντος - εκκαλούντος Σ. Κ., ενώπιον του Ειρηνοδίκη Πειραιώς, η οποία έχει ληφθεί μετά από νομότυπη κλήτευση της αντιδίκου του (βλ. τη με αριθμό 5721 Ζ/29.7.2010 έκθεση επίδοσης του δικαστικού επιμελητή στο πρωτοδικείο Χανίων Ι. Γ).
Η με αριθμό 785/6.3.2009 ένορκη βεβαίωση του μάρτυρα του ενάγοντος Λ. Κ. ενώπιον του Ειρηνοδίκη Πειραιώς δεν λαμβάνεται υπόψη, αφού δεν προηγήθηκε νομότυπη και εμπρόθεσμη κλήτευση της εναγομένης καθόσον στη με αριθμό 9710/30.12.2008 έκθεση επίδοσης της δικαστικής επιμελήτριας στο πρωτοδικείο Χανίων Ε. Σ. δεν αναγράφεται ο χρόνος εξέτασης του μάρτυρα), από όλα ανεξαιρέτως τα έγγραφα, τα οποία επικαλούνται και προσκομίζουν νόμιμα οι διάδικοι, αποδείχθηκαν τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: Με σύμβαση ναυτικής εργασίας αορίστου χρόνου που καταρτίστηκε στην Πάτρα στις 3.1.2006 μεταξύ του ενάγοντος - εκκαλούντος και του νομίμου εκπροσώπου της εναγομένης και ήδη εφεσίβλητης πλοιοκτήτριας εταιρίας του υπό ελληνική σημαία επιβατικού - οχηματαγωγού πλοίου «Ο.» με αριθμό νηολογίου Χανίων αρ. 29, ο ενάγων - εκκαλών ναυτολογήθηκε την ιδία ημέρα στο πιο πάνω πλοίο με την ειδικότητα του υποναύκληρου με τις προβλεπόμενες αποδοχές από τις οικείες ΣΣΝΕ για τα πληρώματα των Μεσογειακών - Τουριστικών Επιβατικών Πλοίων. Στο πλοίο αυτό εργάστηκε μέχρι τις 31.3.2006 όταν και απολύθηκε από τον πλοίαρχο «αμοιβαία συναινέσει».
Στη συνέχεια προσελήφθη από την εναγομένη στις 14.4.2006 και εργάστηκε έως τις 30.4.2006 όταν και απολύθηκε «αμοιβαία συναινέσει», με την ειδικότητα του ναυκλήρου σε αντικατάσταση άλλου εργαζομένου. Στη συνέχεια προσελήφθη και πάλι από την εναγομένη στις 5.5.2006 με την ειδικότητα του υποναυκλήρου και εργάστηκε στο παραπάνω πλοίο μέχρι τις 21.9.2006, όταν και απολύθηκε «αμοιβαία συναινέσει». Κατά το χρονικό διάστημα από 15.8.2006 μέχρι 21.9.2006 υπηρέτησε ως ναύκληρος. Στη συνέχεια προσελήφθη και πάλι από την εναγομένη στις 21.10.2006 με την ειδικότητα του υποναυκλήρου και με την προβλεπόμενη αμοιβή από την οικεία ΣΣΕ και εργάστηκε μέχρι τις 31.12.2006, όταν και απολύθηκε «αμοιβαία συναινέσει». Προσελήφθη και πάλι από την εναγομένη την 1.1.2007 και εργάστηκε έως τις 13.1.2007, όταν και απολύθηκε «αμοιβαία συναινέσει». Από 29.12.2006 μέχρι 7.1.2007 υπηρέτησε ως ναύκληρος. Στις 17.1.2007 προσελήφθη εκ νέου ως υποναύκληρος με τους προαναφερόμενους όρους αμοιβής και εργάστηκε στο παραπάνω πλοίο μέχρι τις 7.6.2007, όταν και απολύθηκε «αμοιβαία συναινέσει». Από 11.4.2007 μέχρι 27.4.2007 εργάστηκε ως ναύκληρος. Στη συνέχεια προσελήφθη στις 9.7.2007 με την ειδικότητα του υποναυκλήρου και εργάστηκε μέχρι τις 30.9.2007, όταν και απολύθηκε «αμοιβαία συναινέσει». Από 13.8.2007 μέχρι 31.8.2006 εργάστηκε ως ναύκληρος.
Προσελήφθη και πάλι στις 7.10.2007 και εργάστηκε στο πιο πάνω πλοίο με την ειδικότητα του υποναυκλήρου μέχρι τις 17.12.2007, όταν και απολύθηκε «αμοιβαία συναινέσει». Το πλοίο εκτελούσε ταξίδια στην Αδριατική και μάλιστα μεταξύ των λιμένων Πάτρας - Αγκώνας με ενδιάμεσο σταθμό την Ηγουμενίτσα, ενώ από 5.10.2007 έως 17.12.2007, όταν και απολύθηκε ο ενάγων εκτελούσε ταξίδια Πειραιά - Χανιά. Το ταξίδι ήταν συνολικά 22 ωρών και ξεκινούσε από Πάτρα στις 17.00 και έφθανε στην Ηγουμενίτσα στις 22.000 και αναχωρούσε για Αγκώνα στις 22.30 και κατέπλεε στο λιμάνι της στις 13.00 και αναχωρούσε για Πάτρα στις 16.00.
Έφτανε στην Ηγουμενίτσα στις 08.30 το πρωί και στην Πάτρα έφθανε στις 14.00 της επομένης από την αναχώρηση. Το πλοίο ναυπηγήθηκε το έτος 2000 και με την 35111/94/2.4.2001 απόφαση του Υπουργού Εμπορικής Ναυτιλίας καθορίστηκε η σύνθεση του πλοίου, στην οποία δεν προβλέπεται θέση ξυλουργού (Βλ.τη 35113/2001 απόφαση).
Σύμφωνα δε με το ΒΔ 683/1960 «Περί εγκρίσεως και θέσεως εις εφαρμογήν Κανονισμού εσωτερικής υπηρεσίας επί ελληνικών επιβατικών πλοίων πεντακοσίων κ.ο.χ. και άνω», άρθρο 60: «όπου υπάρχει ξυλουργός τελεί υπό τας διαταγάς και τον έλεγχο του ναυκλήρου βοηθών αυτού εις την εκτέλεσιν των καθηκόντων του άρθρον 61. 1: «Ειδικώτερον ο Ξυλουργός: α) εκτελεί πάσαν ξυλουργική εργασίαν. β) εκτελεί την λίπανσιν των βαρούλκων αγκύρας, φορτοεκφορτώσεως και του μηχανήματος και εξαρτημάτων του πηδαλίου ως και τον χειρισμόν των βαρούλκων αγκύρας, γ) καταμετρά κατά τας κεκανονισμένας ώρας και παρακολουθεί την στάθμην των υδάτων των κυτών, των υδροσυλλεκτών, διπυθμένων και των δεξαμενών ποσίμου ύδατος και καθιστά περί τούτου ενήμερον τον Αξιωματικόν φυλακής γέφυρας, δ) επιβλέπει τας στεγανός θύρας, ε) μεριμνά προ της πλύσεως του καταστρώματος διά την έμφραξιν των παραφωτίδων ως και παντός ανοίγματος, δι` ου δύνανται να διέλθωσι τα ύδατα της πλύσεως και εν γένει διά την καθαριότητα και ευπρέπειαν του πλοίου εσωτερικώς και εξωτερικώς. 2. Εν απουσία, κωλύματι ή εν ελλείψει Ξυλουργού τα καθήκοντα αυτού κατανέμονται μεταξύ του κατωτέρου προσωπικού καταστρώματος, μερίμνη του Υποπλοιάρχου κατά την κρίσιν αυτού.
Σύμφωνα με το άρθρο 59 του παραπάνω κανονισμού ο υποναύκληρος «τελεί υπό τας αμέσους διαταγάς και τον έλεγχο του ναυκλήρου και βοηθεί αυτόν εις την εκτέλεσιν των καθηκόντων του». Κατά το άρθρο 52 του ιδίου κανονισμού: «1.0 ναύκληρος είναι ο υπαξιωματικός υπόλογος διά την υπηρεσίαν καταστρώματος και το κατώτερον προσωπικόν αυτής. 2. Τελεί υπό τας διαταγάς και τον έλεγχον του Υποπλοιάρχου και βοηθεί τούτον: α) Εις την άσκησιν των κατά το άρθρον 31 καθηκόντων του. β) Εις την διατήρησιν της πειθαρχίας του κατωτέρου προσωπικού καταστρώματος, γ) Εις την εξασφάλισιν της καθαριότητος και ευπρεπείας των κοινοχρήστων χώρων (λουτήρων, νιπτήρων, πλυντηρίων, αποχωρητηρίων) και διαμερισμάτων ενδιαιτήσεως του ως άνω προσωπικού, δ) Εις την εσωτερικήν και εξωτερικήν συντήρησιν και καθαριότητα του σκάφους, των καταστρωμάτων, του προστέγου, μεσοστέγου και επιστέγου. 3. Κατανέμει κατά τας οδηγίας του Υποπλοιάρχου το κατώτερον προσωπικόν καταστρώματος εις τας ειδικός εργασίας ας οφείλει να εκτέλεση εις έκαστος και καθοδηγεί τούτο, ώστε η εργασία να εκτελήται καλώς, ταχέως συμφώνως προς τους υπό των οικείων διατάξεων ή της ναυτικής εμπειρίας, επιβαλλόμενους κανόνας προστασίας της ζωής και της ακεραιότητος των επιβαινόντων του πλοίου και με πάσαν δυνατήν οικονομίαν.
Επιμελείται της εγκαίρου προσελεύσεως των μελών του κατωτέρου προσωπικού καταστρώματος εις την εργασίαν των και όπως μη παρατηρήται αδικαιολογήτως εξ αυτής απομάκρυνσις είτε οκνηρία περί την εκτέλεσιν της ή οιαδήποτε αταξία ή παρεκτροπή αναφερών περί τούτων εις τον Υποπλοίαρχον. Σημαίνει διά των κεκανονισμένων σημάνσεων την έναρξιν και παύσιν της εργασίας μετά δε το πέρας ταύτης μεριμνά διά την περισυλλογήν των εργαλείων, υλικών και λοιπών αντικειμένων και διά την σάρωσιν και ευπρεπισμόν των χώρων της εργασίας και εν γένει του σκάφους. 4. Ο ναύκληρος επιμελείται μετά ιδιαιτέρου ενδιαφέροντος της επαγγελματικής καταρτίσεως των ναυτοπαίδων. 5. Βοηθεί τους αξιωματικούς καταστρώματος κατά την παραλαβήν, στοιβασίαν και παράδοσιν του φορτίου. 6. Μεριμνά εν όρμω διά την τοποθέτησιν χοανών εις τα πρυμνήσια, εάν δε το πλοίον είναι παραβεβλημένον εις πάντα τα σχοινιά προσδέσεως αυτού και δια την έγκαιρον αφήν (άναμμα) των κεκανονισμένων φανών αγκυροβολιάς. 7. Διά τας εκτελουμένας εν τω πλοίω μερίμνη του εργασίας ζητεί τας τυχόν αναγκαίας οδηγίας παρά του Υποπλοιάρχου. 8. Εκτελεί τον καθαρισμόν και διευθέτησιν του Κοιτωνίσκου του. 9. Εφ` όσον υπό της οργανικής συνθέσεως του πλοίου δεν προβλέπεται θέσις ξυλουργού τα καθήκοντα αυτού εκτελούνται υπό του Ναυκλήρου.
Επίσης εν απουσία ή κωλύματι του ξυλουργού αναπληροί τούτον ο ναύκληρος». Περαιτέρω αποδείχθηκε ότι κατόπιν συμφωνίας του ενάγοντος με τον πλοίαρχο του ανατέθηκε και η εκτέλεση μερικών καθηκόντων πέραν εκείνων του υποναύκληρου ήτοι αυτά του Ξυλουργού έναντι αμοιβής. Τούτο καταθέτουν οι μάρτυρες του ενάγοντος, οι οποίοι κατά το ίδιο χρονικό διάστημα εργαζόταν στο ίδιο πλοίο και έχουν άμεση γνώση των γεγονότων. Αλλά και ο μάρτυρας της εναγομένης, υποπλοίαρχος, εργαζόμενος στο ίδιο πλοίο συγχρόνως με τον ενάγοντα κατέθεσε ότι «οι υπό ναύκληροι έκαναν τις εργασίες του ξυλουργού, θα πρέπει να ήταν σε συμφωνία εταιρίας και ναυτολογημένοι [...] τις εργασίες του ξυλουργού τις εκτελούσε ο άλλος υποναύκληρος» Επειδή το πλοίο ήταν καινούργιο, δεν ήταν απολύτως αναγκαία η ύπαρξη ξυλουργού και για το λόγο αυτό δεν προβλεπόταν θέση στη σύνθεση του πλοίου. Τα καθήκοντα του ξυλουργού τα οποία ήταν περιορισμένα, λόγω περιορισμένου αντικειμένου καλυπτόταν με μερική απασχόληση από τον ενάγοντα και τον άλλο υποναύκληρο. Οι εργασίες που εκτελούσε ο ενάγων εντός του νομίμου ωραρίου και πλέον των κύριων καθηκόντων του με επίταση των σωματικών και πνευματικών του δυνάμεων ήταν λίπανση των ραμπών, βαρούλκων άγκυρας, συρμάτων βαρκών, τρίψιμο ξύλινων επιφανειών, στεγανοποίηση σκέπαστρων θυρών, βαφές και άλλες συναφείς εργασίες.
Τα καθήκοντα αυτά ήταν αυτοτελή και διαφορετικά από τα καθήκοντα του υποναύκληρου και αντιστοιχούν στο 20% των συνολικών καθηκόντων του ξυλουργού, ασχέτως αν η σύνθεση του πλοίου, στο οποίο υπηρετούσε ο ενάγων δεν προέβλεπε καθόλου θέση ξυλουργού. Επομένως για το χρονικό διάστημα υπηρεσίας του ενάγοντος έπρεπε να του καταβληθεί πρόσθετη αμοιβή. Ήτοι για το χρονικό διάστημα από 3.1.2006 έως 17.12.2007 και συνολικά για 620 ημέρες εργασίας δικαιούται για το έτος 2006 με βασικό μισθό και επίδομα Κυριακών 1.137,38 ευρώ μηνιαίως (933,28+205,10) και για το έτος 2007 βασικό μισθό και επίδομα Κυριακών 1194,26 ευρώ (978,90+215,36). Το συνολικό ποσόν των 4.831,4 Ευρώ (24.157,06 χ 20%). Τα παραπάνω ποσά, ως δεν αμφισβητούνται από την εναγομένη- εφεσίβλητη εταιρία, ήτοι ούτε ως προς το χρόνοι εργασίας, ούτε ως προς την αμοιβή του ενάγοντος και τον τρόπο υπολογισμό της.
Επομένως το Πρωτοβάθμιο δικαστήριο που έκρινε ο ενάγων δεν δικαιούται πρόσθετη αμοιβή για την παρασχεθείσα επί πλέον εργασία, έσφαλε ως προς την εκτίμηση των αποδείξεων κατά το βάσιμο και μοναδικό λόγο της εφέσεως. Μετά από όλα τα παραπάνω η κρινόμενη έφεση πρέπει να γίνει δεκτή ως ουσία βάσιμη και να εξαφανιστεί η εκκαλουμένη απόφαση. Στη συνέχεια το παρόν δικαστήριο, αφού διακρατήσει την υπόθεση σύμφωνα με το άρθρο 535 παρ. 1 του ΚΠολΔ και δικάσει την αγωγή, πρέπει να κάνει αυτή εν μέρει δεκτή ως κατ`ουσία βάσιμη και να υποχρεωθεί η εναγομένη να καταβάλει στον ενάγοντα το ποσό των 4.831,4 ευρώ με το νόμιμο τόκο από την επομένη της απολύσεως (18.12.2007). Τα δικαστικά έξοδα του ενάγοντος και για τους δύο βαθμούς δικαιοδοσίας βαρύνουν την εναγομένη θα επιβληθούν όμως μειωμένα λόγω της μερικής νίκης και ήττας των διαδίκων (178,181 ΚΠολΔ).
(ΠΗΓΗ: LAWDB.INTRASOFTNET.COM)