Αριθμός 1389/2012 ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ Α2` Πολιτικό Τμήμα
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Κατά το άρθρο 1442 Α.Κ. εφόσον ο ένας από τους πρώην συζύγους δεν μπορεί να εξασφαλίσει τη διατροφή του από τα εισοδήματά του ή από την περιουσία του, δικαιούται να ζητήσει διατροφή από τον άλλο: 1. αν κατά την έκδοση του διαζυγίου ή κατά το τέλος των χρονικών περιόδων που προβλέπονται στις επόμενες περιπτώσεις βρίσκεται σε ηλικία ή σε κατάσταση υγείας που δεν επιτρέπει να αναγκαστεί να αρχίσει ή να συνεχίσει την άσκηση κατάλληλου επαγγέλματος, ώστε να εξασφαλίζει απ` αυτό τη διατροφή του 2. αν έχει την επιμέλεια ανηλίκου τέκνου και γι` αυτό το λόγο εμποδίζεται στην άσκηση κατάλληλου επαγγέλματος 3. αν δεν βρίσκει σταθερή κατάλληλη εργασία ή χρειάζεται κάποια επαγγελματική εκπαίδευση, και στις δύο όμως περιπτώσεις για ένα διάστημα που δεν μπορεί να ξεπεράσει τα τρία χρόνια από την έκδοση του διαζυγίου 4. σε κάθε άλλη περίπτωση όπου η επιδίκαση διατροφής κατά την έκδοση του διαζυγίου επιβάλλεται από
λόγους επιείκειας.
Εξάλλου από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 1442 και 1443 Α.Κ. προς εκείνες των άρθρων 1487 και 1493 του ίδιου κώδικα, στις οποίες παραπέμπει το άρθρο 1443 Α.Κ., συνάγεται ότι γενική προϋπόθεση για τη γένεση αξιώσεως διατροφής πρώην συζύγου όταν ο γάμος λύθηκε με διαζύγιο μετά την ισχύ του ν.1329/1983 είναι η απορία του δικαιούχου πρώην συζύγου και η ευπορία του υποχρέου, επιπλέον δε από την πλευρά του δικαιούχου πρέπει να συντρέχει και μία από τις ειδικότερες προϋποθέσεις που αναφέρονται στο άρθρο 1442 Α.Κ.
Ως απορία του δικαιούχου θεωρείται η αδυναμία του πρώην συζύγου να εξασφαλίσει τη διατροφή του από τα εισοδήματα και την περιουσία του, ευπορία δε του υποχρέου, που δεν σημαίνει κάποιο ιδιαίτερο πλούτο, είναι η δυνατότητα αυτού να παράσχει στο δικαιούχο διατροφή χωρίς να θέσει σε κίνδυνο τη δική του διατροφή.
Έτσι είναι δυνατό, ενόψει όλων των συνθηκών ηλικίας, υγείας, ικανότητας ή δυνατότητας προς εργασία, εισοδημάτων, περιουσίας και γενικώς της ζωής του πρώην συζύγου, συγκριτικώς πάντοτε προς την ευπορία του υποχρέου, να γεννηθεί δικαίωμα πλήρους ή συμπληρωματικής διατροφής και όταν ο πρώτος έχει μικρής εκτάσεως απρόσοδο περιουσία της οποίας είτε είναι δυσχερής η εκποίηση είτε επιβάλλεται η διατήρηση για λόγους πρόνοιας προς εξασφάλισή του στο μέλλον για την αντιμετώπιση έκτακτης οικονομικής ανάγκης (Α.Π. 2142/ 2007).
Στην προκειμένη περίπτωση με την προσβαλλόμενη απόφαση έγιναν δεκτά τα εξής: "Οι διάδικοι μετά από ερωτικό δεσμό διάρκειας είκοσι ... ετών περίπου τέλεσαν νόμιμο πολιτικό γάμο στις 18-8- 1995 στην Ηλιούπολη Αττικής, από τον οποίο δεν απέκτησαν τέκνα. Ο γάμος των λύθηκε με την υπ` αριθμ. 5841/2006 απόφαση του παρόντος δικαστηρίου, η οποία κατέστη αμετάκλητη, λόγω τετραετούς διάστασης ... Η ενάγουσα και ήδη εφεσίβλητη, η οποία διανύει το 52ο έτος της ηλικίας της, δεν εργαζόταν καθ` όλη τη διάρκεια της έγγαμης συμβιώσεως λόγω της οικονομικής άνεσης του εναγομένου-εκκαλούντος. Είναι απόφοιτη εξατάξιου γυμνασίου και πριν το γάμο της εργαζόταν ως γραμματέας στην ασφαλιστική εταιρεία ".............". Ήδη, λόγω της ως άνω ηλικίας της και των ψυχολογικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει, δεδομένου ότι βρίσκεται σε σφοδρή αντιδικία με τον εναγόμενο και τους συνεργάτες του, όχι μόνο δεν μπορεί να ανεύρει κατάλληλη εργασία αλλά επιπλέον αδυνατεί να ασκήσει και οποιαδήποτε άλλη, δεδομένου ότι δεν μπορεί να πράξει αυτό χωρίς άμεσο κίνδυνο επιδεινώσεως της κλονισμένης ήδη υγείας της. Τα αντίθετα δε υποστηριζόμενα από τον εναγόμενο-εκκαλούντα και ειδικότερα ότι η ενάγουσα καταχρηστικά ασκεί το δικαίωμά της απορριπτέα κρίνονται ως κατ` ουσίαν αβάσιμα καθώς και η σχετική ένσταση εκ του άρθρου 281 Α.Κ. ... Η ενάγουσα διαμένει σε μισθωμένο διαμέρισμα για το οποίο καταβάλλει ως μηνιαίο μίσθωμα το ποσό των 500 ευρώ, πλέον των δαπανών θέρμανσης, των κοινοχρήστων εξόδων και των δαπανών προς εξόφληση λογαριασμών. Τυγχάνει ψιλή κυρία μιας πεπαλαιωμένης διώροφης οικίας που βρίσκεται σε υποβαθμισμένη περιοχή της Καλαμάτας. Από το ακίνητο αυτό δεν εισπράττει οποιοδήποτε εισόδημα. Επικαρπωτής της παραπάνω οικίας είναι ο πατέρας της, ο οποίος εισπράττει από την εκμίσθωση του ισογείου ορόφου το ποσό των 350 ευρώ μηνιαίως, ενώ ο πρώτος όροφος παραμένει αμίσθωτος επί μακρό χρονικό διάστημα. Ο εναγόμενος είναι συνταξιούχος πολιτικός μηχανικός και εισοδηματίας, κυρίως από ακίνητη περιουσία, και το ετήσιο συνολικό εισόδημά του ... ανήλθε για το οικονομικό έτος 2007 στο ποσό των 154.896 ευρώ, το οποίο βεβαίως υπόκειται σε φορολογία, πλην όμως ο φόρος εισοδήματος δεν αφαιρείται από το εισόδημά του αλλά απλώς συνεκτιμάται ως επί πλέον βιοτική του ανάγκη ... Διαμένει σε μισθωμένη κατοικία για την οποία πληρώνει μίσθωμα 700 ευρώ και απασχολεί δύο οικιακές βοηθούς. Στις υποχρεώσεις του περιλαμβάνονται και οι υποχρεώσεις του προς τη μητέρα του δυνάμει δικαστικών αποφάσεων καθώς και η υποχρέωσή του προς τη Δ.Ο.Υ. Αμαρουσίου που επισπεύδει ήδη πλειστηριασμό σε βάρος του για χρέος του προς το Δημόσιο. Επί πλέον ο εναγόμενος-εκκαλών κατά δήλωσή του έχει και ακίνητα που για διάφορους λόγους δεν τα μισθώνει, όπως διαμερίσματα στη Γλυφάδα, ακίνητα στον Άλιμο, μία πολυκατοικία στην Ευρυάλη, ακίνητο στο Πόρτο Ράφτη κ.λ.π. Άλλα εμφανή εισοδήματα ή περιουσιακά στοιχεία δεν αποδείχθηκε ότι έχει αυτός. Σύμφωνα με όσα πραγματικά περιστατικά αποδείχθηκαν συνάγεται ότι, εφόσον αποδείχθηκε τόσο η ως άνω απορία της ενάγουσας-εφεσίβλητης, δηλαδή η αδυναμία της να αντιμετωπίσει τις ανάγκες διατροφής της, όπως αυτές διαμορφώθηκαν μετά το διαζύγιό της, καθώς και η ανικανότητά της προς εργασία, όσο και η ευπορία του εναγομένου, δηλαδή η δυνατότητα του τελευταίου να παράσχει σ` αυτήν διατροφή χωρίς να κινδυνεύει η ιδία αυτού διατροφή, απορριπτομένης της ... σχετικής ένστασης ..., γεννάται δικαίωμα διατροφής και όταν ακόμη ο πρώην σύζυγος που ασκεί το δικαίωμα διατροφής έχει μικρής έκτασης απρόσοδη περιουσία, της οποίας είτε είναι δυσχερής η εκποίηση είτε επιβάλλεται η διατήρηση για λόγους πρόνοιας προς εξασφάλισή του στο μέλλον για την αντιμετώπιση έκτακτης οικονομικής ανάγκης.
Επομένως πρέπει με βάση τα ως άνω κατ` άρθρο 1442 Α.Κ. εκτεθέντα και ιδίως με βάση την αρχή της επιείκειας, να υποχρεωθεί ο εναγόμενος και ήδη εκκαλών να καταβάλει ως διατροφή της ενάγουσας-εφεσίβλητης το ποσό των 2.500 ευρώ μηνιαίως". Με βάση αυτές τις παραδοχές το εφετείο, αφού αντικατέστησε με τις πιο πάνω τις αιτιολογίες της αποφάσεως του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου, το οποίο είχε δεχθεί εν μέρει την αγωγή για το ίδιο πιο πάνω ποσό των 2.500 ευρώ μηνιαίως, απέρριψε την έφεση του αναιρεσείοντος κατά της εκκαλούμενης αποφάσεως ως κατ` ουσίαν αβάσιμη. Έτσι που έκρινε το εφετείο δεν παραβίασε τις ουσιαστικού δικαίου διατάξεις των άρθρων 1442 και 281 Α.Κ., διέλαβε δε στην απόφασή του επαρκείς, σαφείς και χωρίς αντιφάσεις αιτιολογίες ως προς τα κρίσιμα ζητήματα της υποχρεώσεως του αναιρεσείοντος προς διατροφή της αναιρεσιβλήτου (και ειδικότερα της ευπορίας του πρώτου, της απορίας της δεύτερης, της συνεπεία της ηλικίας και της καταστάσεως της υγείας της αναιρεσιβλήτου ανικανότητάς της προς άσκηση κατάλληλου επαγγέλματος ώστε να εξασφαλίζει από αυτό τη διατροφή της αλλά και του ότι σε κάθε περίπτωση η επιδίκαση σ` αυτήν διατροφής επιβάλλεται από λόγους επιείκειας) και της μη συνδρομής των προϋποθέσεων της καταχρηστικής ασκήσεως του σχετικού δικαιώματος αυτής.
Συνεπώς και οι δύο λόγοι της υπό κρίση αιτήσεως αναιρέσεως, με τους οποίους ο αναιρεσείων, επικαλούμενος το άρθρο 559 αριθ.1 και 19 Κ.Πολ.Δ., υποστηρίζει τα αντίθετα, είναι απορριπτέοι ως αβάσιμοι.
Ενόψει όλων αυτών πρέπει να απορριφθεί η υπό κρίση αίτηση αναιρέσεως, να καταδικασθεί δε ο αναιρεσείων στη δικαστική δαπάνη της αναιρεσιβλήτου, σύμφωνα με το σχετικό αιτήμα της τελευταίας (άρθρα 176, 183 και 191 παρ.2 Κ.Πολ.Δ.).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Απορρίπτει την από 20-5-2011 αίτηση του Ι. Κ. για αναίρεση της 2226/2010 αποφάσεως του Εφετείου Αθηνών.
Καταδικάζει τον αναιρεσείοντα στη δικαστική δαπάνη της αναιρεσιβλήτου, την οποία ορίζει σε δύο χιλιάδες επτακόσια (2.700) ευρώ.